Rebuilding Lives: Odzyskać życie po utracie wzroku i słuchu

Jedna chwila. Eksplozja. Wypadek. Huk, po którym zapada cisza. Obraz, który nagle się zaciera.
Wojna i nagłe traumy zmieniają wszystko – także sposób, w jaki odbieramy świat. W Ukrainie, ale też w innych częściach Europy Środkowo-Wschodniej, coraz więcej osób traci wzrok lub słuch w wyniku wojennych doświadczeń, katastrof czy wypadków. A gdy milkną syreny i opada kurz, zaczyna się inna walka – o odzyskanie poczucia bezpieczeństwa, o życie na nowo.

Właśnie na ten moment odpowiada projekt Rebuilding Lives, realizowany przez Fundację HumanDoc wraz z partnerami z regionu. Tworzymy kompleksowy program wsparcia, który krok po kroku pomaga osobom po traumatycznej utracie zmysłów wrócić do codzienności – nie tylko poprzez rehabilitację medyczną, ale też wsparcie psychologiczne, społeczne i zawodowe.

Od czego zaczynamy?

Punktem wyjścia jest Ukraina – kraj, w którym dramatycznie rośnie liczba osób z nagłą utratą wzroku i/lub słuchu. W 2022 roku odnotowano tam blisko 20 tysięcy nowych diagnoz zaburzeń wzroku, a w ciągu zaledwie siedmiu miesięcy 2023 roku – już ponad 19 tysięcy. Szacuje się, że co roku około 1 000 żołnierzy traci wzrok na froncie. System ochrony zdrowia nie jest przygotowany na taką skalę potrzeb. Brakuje specjalistów, skoordynowanych działań i długoterminowego wsparcia.

Nasz projekt odpowiada na te wyzwania, rozwijając i testując program szkoleniowy dla specjalistów, którzy na co dzień pracują z osobami po traumatycznej utracie zmysłów. Tworzymy sieć profesjonalistów – psychologów, lekarzy, doradców zawodowych i pracowników socjalnych – którzy wspólnie oferują zintegrowaną pomoc: od wsparcia psychicznego, przez rehabilitację, po integrację społeczną i zawodową.

Co robimy inaczej?

Nasze podejście jest holistyczne i trauma-informed – czyli dostosowane do potrzeb osób po silnych doświadczeniach emocjonalnych. Wiemy, że nie wystarczy zadbać o ciało – trzeba też odbudować poczucie bezpieczeństwa, tożsamość, relacje. Dlatego tak dużą wagę przykładamy do wsparcia psychologicznego, pomocy rodzinie oraz długofalowego planowania przyszłości zawodowej i społecznej.

Współpracujemy z ukraińską Akademią Rozwoju Zawodowego, która akredytuje program i zadba o jego rozwój w kolejnych latach. Co ważne – projekt od początku tworzony jest tak, by można było go łatwo wdrożyć także w innych krajach regionu, które mierzą się z podobnymi wyzwaniami. Bo trauma nie zna granic.

Kto bierze udział w pilotażu?

Program testowany jest w Ukrainie na grupie osób, które straciły wzrok lub słuch – zarówno żołnierzy, jak i cywilów. W projekcie uczestniczą też ich rodziny. Uczestnicy korzystają z indywidualnych konsultacji, grup wsparcia i dostosowanych do ich sytuacji form pomocy psychospołecznej. Dzięki temu możemy na bieżąco testować i doskonalić narzędzia, które później trafią do szerszego zastosowania w regionie.

Co chcemy osiągnąć?

• Kompleksowy program szkoleniowy, który łączy wiedzę medyczną, psychologiczną i społeczną – gotowy do wdrożenia w całym regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
• Wzrost kompetencji specjalistów – setki osób, które będą umiały działać skutecznie w sytuacjach kryzysowych i wspierać poszkodowanych w sposób zintegrowany.
• Bezpośrednie wsparcie dla uczestników – realna poprawa dobrostanu osób biorących udział w pilotażu, potwierdzona twardymi danymi.
• Model, który można wdrożyć wszędzie tam, gdzie pojawia się kryzys – w wyniku wojny, katastrofy naturalnej czy masowego wypadku.

Dlaczego właśnie HumanDoc?

Od lat łączymy pracę na rzecz zdrowia psychicznego z działaniami społecznymi i edukacyjnymi. Prowadzimy centra wsparcia psychospołecznego w Polsce i Ukrainie, szkolimy specjalistów, współpracujemy z partnerami w całej Europie Środkowo-Wschodniej i na Kaukazie. W 2018 roku nasz projekt zdobył tytuł Projektu Roku Funduszu Wyszehradzkiego – za innowacyjność i realny wpływ.

Projekt Rebuilding Lives to kolejny krok w budowaniu systemów, które nie tylko reagują na kryzysy, ale dają ludziom szansę na prawdziwe odzyskanie życia. Z pełnią godności, sprawczości i nadziei.