W ostatnich latach współczesny świat wystawia na próbę dobre samopoczucie i zdrowie psychiczne każdego z nas, nie wspominając o najmłodszych. Pandemia COVID-19 spowodowała, że co siódme dziecko zostało bezpośrednio dotknięte izolacją społeczną, a ponad 1,6 mld najmłodszych utraciło na stałe lub tymczasowo dostęp do edukacji. Zakłócenie rutyny, edukacji, rekreacji, a także troska o dochód rodziny i zdrowie sprawiają, że wielu młodych ludzi czuje lęk i złość oraz martwi się o swoją przyszłość.
Mając na uwadze te niepokojące tendencje, skupiliśmy się na grupie najbardziej odizolowanej, a tym samym narażonej na wykluczenie społeczne – młodzieży z Ośrodków Socjoterapeutycznych.
Co to takiego?
Młodzieżowe Ośrodki Socjoterapii przeznaczone są dla dzieci i młodzieży, które z powodu zaburzeń rozwojowych, trudności w uczeniu się i zaburzeń w funkcjonowaniu społecznym są zagrożone niedostosowaniem społecznym i wymagają stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy, wychowania i socjoterapii.
Wraz z partnerami z trzech europejskich krajów – Włoch, Węgier oraz Litwy stworzyliśmy projekt, który skupia się na zdrowiu psychicznym wśród młodzieży z tych Ośrodków. Projekt „Zdrowie psychiczne wśród młodzieży z ośrodków socjoterapeutycznych w Europie” jest ważnym elementem w zakresie podniesienia wiedzy, a także wprowadzenia nowoczesnych metod edukacji z tego obszaru wśród pracowników młodzieżowych, ponieważ wiedza o tym temacie w świadomości społecznej prawie nie istnieje.
Jak planujemy działać?
Przede wszystkim na szeroką skalę. Dzięki międzynarodowej współpracy pomiędzy pracownikami młodzieżowymi z ośrodków, a działaczami z organizacji pozarządowych stworzymy szansę na wymianę doświadczeń, wspólne działania i wzmocnienie dbałości o zdrowie psychiczne wśród nastolatków. Warto bowiem pamiętać, że na całym świecie 1 na 7 dzieci w wieku od 10 do 19 lat żyje ze zdiagnozowanym zaburzeniem psychicznym. Prawie 46 000 nastolatków każdego roku popełnia samobójstwo, powodując, że jest to jedna z pięciu najczęstszych przyczyn zgonów w tej grupie wiekowej.
Projekt realizujemy we współpracy z międzynarodowymi partnerami z Włoch – YOUth Connect, Węgier – Kontroll V, a także Litwy – Socialinis efektas asociacija, a także lokalnymi ośrodkami zdrowia psychicznego wśród młodzieży, którzy mają doświadczenie z pracą z grupami narażonymi na wykluczenie oraz młodzieżą.
Co zrobiliśmy?
Projekt składał się z czterech elementów: w pierwszej części odbyło się szkolenie pracowników ośrodków oraz działaczy młodzieżowych z zakresu wiedzy na temat zdrowia psychicznego wśród nastolatków w krajach europejskich, a także niekonwencjonalnych metod nauczania, które są równocześnie nierozłącznymi elementami zdrowia psychicznego. Wśród nich znalazły się między innymi: eksperymenty psychologiczne, warsztaty art-terapeutyczne, działania budujące grupę oraz elementy warsztatów filmowych.
Wszystko to prowadziło do zbudowania od podstaw indywidualnego scenariusza zajęć, zaprojektowanego przez każdego uczestnika szkolenia, w konsultacji i oparciu o wiedzę ekspertów prowadzących szkolenia.
Następnie scenariusze zostały wykorzystane w drugim etapie projektu, w którym wszyscy uczestnicy szkolenia, a zatem pracownicy ośrodków oraz działacze młodzieżowi z organizacji pozarządowych przeprowadzili wspólnie w swoich krajach serię ośmiu całodziennych warsztatów skupiających się na temacie zdrowia psychicznego w oparciu o niekonwencjonalne metody nauczania. W tym m.in. zajęcia sportowe, warsztaty z uważności (en. mindfulness), komunikacji bez przemocy (NVC), elementy arteterapii (rysunek, rzeźba itd.), a także praca z głosem czy z ciałem, zajęcia z elementami aktorskimi czy muzycznymi. Formuła zależała od kreatywności prowadzących.
W kolejnym, trzecim etapie, który poprzedził wspomniana seria warsztatów, spotkaliśmy się ponownie, tym razem online, aby wspólnie podsumować nasze działania, ocenić ich skuteczność i podzielić się wrażeniami oraz uwagami. Dzięki temu możliwe było przejście do ostatniego, czwartego etapu projektu, który stanowi zwieńczenie poprzednich działań.
W ramach współpracy międzynarodowej pomiędzy partnerami, stworzyliśmy publikację podsumowującą dotychczasowe działania. Opisaliśmy przebieg projektu, a także załączyliśmy przykładowe scenariusze zajęć z rekomendacjami dla ośrodków na terenie czterech krajów partnerskich – Polski, Litwy, Włoch i Węgier. Publikacja została przetłumaczona na języki narodowe oraz angielski, dzięki czemu uzyska lepszy zasięg i będzie promowana w lokalnych mediach. Zostanie również przesłana do ośrodków na terenie krajów uczestniczących w projekcie.
